Wysoki kontrast - wersja dla niepełnosprawnych
Walory przyrodnicze i turystyczne Gminy Kozielice
Gmina Kozielice położona jest w południowej części województwa Zachodniopomorskiego na terenie powiatu pyrzyckiego. Od północy graniczy z gminą Bielice, od zachodu z gminą Banie, od wschodu z gminą Pyrzyce, a od południa z gminą Myślibórz. Jej powierzchnia wynosi 94,5 km². Rozpiętość między granicą północną a południową to 16,4 km, między wschodnią, a zachodnią 9,4 km. Najwyżej położonym miejscem jest wzgórze Dębowiec na południe od Przydarłowa – 106,8 m n.p.m. Najniżej położony teren to punkt, w którym kanał Nieborowski opuszcza gminę Kozielice. Obszar gminy Kozielice pod względem klimatycznym należy do dwóch krain: Goleniowsko-Pyrzyckiej oraz Pojezierza Myśliborskiego. Przeważają tu gleby brunatne występujące we wschodniej, południowej i zachodniej części gminy oraz gleby brunatne wyługowane i kwaśne w jej części centralnej. Wytworzyły się one na glinach zwałowych, z których zbudowana jest wysoczyzna dennomorenowa. Obszar znajduje się pod wpływem wyraźnej przewagi wiatrów zachodnich, oraz południowo i północno - zachodnich. Gmina posiada wyjątkowe walory przyrodnicze i bogatą szatę roślinną. Wymienić tu należy zespół grzybieni białych i grążeli żółtych w jeziorach Sitno, Świdno i Dłużyńskim. Do cennych obszarów zaliczamy jej lasy zajmujące powierzchnię 929,73 ha, których ciekawym elementem jest kompleks leśny w Przydarłowie. Lasy położone głównie w południowo-wschodniej i zachodniej części gminy są częścią dużych kompleksów Nadleśnictwa Myślibórz. Dominującym gatunkiem jest buk (46,5 % powierzchni) a następnie grupa gatunków liściastych: dąb, jesion, wiąz i klon (27,7 %). Gatunki iglaste (sosna, modrzew, jodła, świerk i daglezja) występują tylko w 7,1 % drzewostanów. Na terenie gminy Kozielice znajduje się 14 parków (parki podworskie – Mielno Pyrzyckie, wiejskie – Przydarłów, leśne – Leśnictwo Piaseczno, przykościelne – Czarnowo, Rokity, Mielno Pyrzyckie, Kozielice, Tetyń, cmentarne – Czarnowo, Łozice, Rokity, Kozielice, Trzebórz, Załęże), w których drzewostanie występują cenne okazy dębu szypułkowego, klonu zwyczajnego, buku zwyczajnego, lipy drobnolistnej, cisu pospolitego i jesionu wyniosłego.
W pofalowanym, rolniczym krajobrazie wysoczyzny wyróżniają się niecka jeziora Świdno, rynna jeziora Piaseczno i Dłużyńskiego wraz z przyległymi lasami, jezioro Czarne i jego północne otoczenie, oraz południowa część gminy z urozmaiconą rzeźbą powierzchni i brzegiem jeziora Sitno. Znajdujące w granicach gminy łąki i pastwiska należą głównie do użytków zielonych średnich. Wytworzyły się przede wszystkim na torfach niskich, które dominują na terenie gminy. Występują w postaci obszarów porośniętych szuwarami i turzycowiskami. Są one częściowo zmeliorowane i przekształcone w użytki zielone. Mniejsze torfowiska występują w obniżeniach terenu - w niecce jeziora Świdno dolinach, basenach pojeziornych. Stanowią one obecnie siedlisko dla bagiennych zarośli wierzbowych. Łąki użytkowane gospodarczo zlokalizowane są głównie w obniżeniach terenowych i w sąsiedztwie rowów melioracyjnych, małych oczek, oraz jezior. Siedliska na których występują charakteryzują się głównie glebami organicznymi lub organiczno-mineralnymi.
Na północno-zachodnim krańcu gminy znajdują się siedliska kwaśnej buczyny niżowej i niewielki fragment olsu środkowoeuropejskiego. W okolicy Załęża występuje siedlisko kontynentalnego boru bagiennego.
Wody powierzchniowe gminy zajmują 2,31% jej powierzchni, która w całości należy do zlewni Odry. W jej granicach występuje 7 większych jezior posiadających bardzo wysokie walory krajobrazowe. Są to: Jezioro Piaseczno, Jezioro Czarne, Jezioro Świdno, Jezioro Dłużyńskie, Jezioro Czarnowo, Jezioro Rokity oraz Jezioro Świdzinko. Na południowo-wschodnim krańcu granica gminy na znacznym jej odcinku przebiega brzegiem jeziora Sitno. Należy do niej cały zachodni i południowy brzeg jeziora. Występują w nich gatunki ryb: leszcz, lin, karp, amur, sandacz, szczupak, krąp, płoć, ukleja, okoń, stynka, karaś, węgorz, wzdręga i sum. Występuje również 17 gatunków przedstawicieli herpetofauny (12 płazów i 5 gadów).
Zróżnicowanie florystyczne gminy potwierdza występowanie ok. 560 gatunków. Z czego 5 gatunków objętych jest ścisłą ochroną i 5 częściową. Do gatunków objętych ochroną ścisłą należą: cis pospolity, bluszcz pospolity, barwinek pospolity, grążel żółty i grzybienie białe. Obszar gminy jest terenem występowania raka rzecznego i raka stawowego. W wilgotnych, porośniętych krzewami zaroślach, lasach liściastych i parkach napotkać można objętego ochroną ślimaka winniczka. To również ostoja wielu gatunków zwierząt. Na jej obszarze można spotkać 55 cennych gatunków ptaków, z których większość jest zagrożona. Spośród gatunków zagrożonych w skali globalnej stwierdzono występowanie m.in. - bielika i derkacza. Ponadto gatunki zagrożone w skali europejskiej (18), gatunki zagrożone na terenie Polski (gągoł i wąsatka), a 10 uznano za zagrożone wyłącznie w skali Pomorza Zachodniego. Do chronionych gatunków lęgnących się na terenie gminy Kozielice, dla których tworzy się strefy ochronne, należą: bielik, kania ruda i orlik krzykliwy. Występuje tu równieżduża liczba lęgowych par ptactwa wodnego: perkozów, gęgaw, kaczek, łysek, wodników i ptasiego drobiazgu związanego z trzcinami i zaroślami nadwodnymi. Z większych ssaków należących do zwierzyny łownej występuje: dzik, jeleń i sarna. Drobną reprezentuje głównie lis oraz ptactwo wodne, co świadczy o atrakcyjności tych terenów z punktu widzenia łowiectwa.
Na terenie gminy Kozielice występuje 7 obszarów, które uznano za przyrodniczo cenne ze względu na występujące na nich rzadkie i zagrożone wyginięciem zwierzęta (oczka śródpolowe, łąki, drobne zbiorniki wodne).
Walory przyrody opisane wyżej sprawiają, iż szczególnym zainteresowaniem cieszą się miejscowości Załęże i Czarnowo położone nad jeziorami Sitno i Czarne. Chętnie korzystają z nich mieszkańcy regionu, turyści z Polski, a nawet zagranicy. Staraniem władz tereny przyległe do jezior są przekwalifikowane na działki rekreacyjne i zagospodarowywane - pod budownictwo letniskowe, plaże, pola namiotowe, parkingi. W ślad za rozwojem turystycznym tych miejscowości planuje się tworzenie gospodarstw agroturystycznych zapewniających dodatkową bazę noclegową. Wędkarze mogą liczyć na złowienie smacznej ryby, lasy są pełne grzybów i zwierzyny łownej. Gospodarką łowiecką zajmują się trzy koła łowieckie. W porozumieniu z Nadleśnictwem Myślibórz trwa zagospodarowanie terenów leśnych w infrastrukturę dla miejsc postoju i wypoczynku. Takie miejsca zostały już przygotowane nad jeziorem Piaseczno, nad jeziorem Dłużyńskim z wytyczeniem szlaków rowerowych i pieszych oraz przy leśniczówce Przydarłów. Niepowtarzalny nastrój zabytkowych wiejskich kościołów, zieleń lasów okalających liczne jeziora, pięknie położone działki rekreacyjne to coś, co kojarzy się ze spokojem, relaksem i wypoczynkiem. Przyszłość to utworzenie parku krajobrazowego „Doliny Tywy”, obejmującego swoim zasięgiem miedzy innymi fragment gminy Kozielice, który chroniłby unikalne walory przyrodnicze tego obszaru.